خادمان تعمیرکار

اینکه صدای گوش‌خراش جوشکاری، چکش نجاری، فرز برقی و... از پارکینگی در حرم همه‌روزه به گوش برسد، جای تعجب دارد؛ جایی که انتظار نمی‌رود جز صدای موتور خودرو‌ها صدای دیگری در گوش بپیچد. اگر گذرتان به پارکینگ شماره‌یک حرم مطهر افتاده باشد، حتما صدای کوبیدن چکش روی آهن و... را شنیده‌اید.

 صدایی که از گوشه‌ای بلند می‌شود که درِ کرم‌رنگ آن با تابلویی روی سرش می‌گوید اینجا کارگاه اداره خدمات فنی است که خادمی در آن شکل دیگری دارد. این محیط پرسروصدا در دست خادمان افتخاری است که نوع خدمتشان به حرم مطهر رضوی در تعمیر وسایل خراب شده این آستان خلاصه می‌شود تا اشیای موقوفه تا آخرین ظرفیتشان بهره‌برداری شوند. آنچه می‌خوانید گزارشی از همین کارگاه با بیش از ۱۰۰۰ نیروی فنی افتخاری است.

کار میان بوی تند لاستیک و دود ماشین

دور و بر سالن عریض و طویل پر است از موتور سوخته یخچال، تلفن خراب، سماور و جاروبرقی سوخته، صندلی شکسته، زائربر‌های از کار افتاده. نه جایی برای سوزن انداختن است و نه هوایی برای تنفس! درودیوار‌هایی که پر است از انواع آچار و جعبه‌ابزار و هوایی سرشار از بوی تند لاستیک و دود خودرو که گلو و چشم را سخت می‌سوزاند، 

اما حضور در این کارگاه که غبارش در گوشه‌گوشه آن ریشه دوانده و دل‌های عاشق بسیاری را وابسته خود کرده است، علتی دارد. کارگاهی که در کنار تابلو‌های هشداردهنده آن جمله دیگری هم چشم را پر می‌کند؛ اینکه «اینجا که آمدی چترت را ببند، در ایوان این خانه جز مهربانی نمی‌بارد».

سیدعلی موسوی، سرپرست مجموعه کارگاه‌های فنی حرم، که ۸ سال از عمرش را در بخش صندلی چرخ‌دار و سپس در بخش خدمات فنی به‌عنوان خادم سپری کرده است، بااشاره به آنچه اطراف را پر کرده است،

در مجموع بیش‌از ۱۰۰۰ نیروی فنی که در مقاطع مختلف تحصیلی از دکتر، مهندس و استادکار گرفته تا کارگر و نظافتچی، از مشهد و سایر شهر‌ها هستند

 توضیح می‌دهد: در این سالن بزرگ حدود ۲۰ کارگاه وجود دارد که بسته به شیفت‌بندی نیروها، از یک تا ۱۰ نفر در هر کارگاه مشغول به کارند و در مجموع بیش‌از ۱۰۰۰ نیروی فنی که در مقاطع مختلف تحصیلی از دکتر، مهندس و استادکار گرفته تا کارگر و نظافتچی، از مشهد و سایر شهر‌ها در تخصص‌های مختلف و در قالب نیرو‌های افتخاری انجام وظیفه می‌کنند.

 کارگاه‌ها هم شامل مکانیک، تراشکاری، جوشکاری، خیاطی، نقاشی، نجاری، کارواش، الکترونیک، تابلوسازی، باطری‌سازی، تعمیر لوازم‌برقی، سیم‌پیچی و سیم‌کشی، تعمیر صندلی چرخ‌دار و زائربر و... است. درواقع کار ما این است که نقص وسایل را با سرکشی شناسایی می‌کنیم یا از بخش‌های مختلف تلفن می‌زنند و اعلام خرابی می‌کنند. مثل الان که خادمی پشت تلفن خبر از شکستگی صندلی در یکی از رواق‌ها را داد.

او می‌گوید: کارگاه لوازم‌برقی یکی از کارگاه‌های نسبتا شلوغ است.باتوجه به اینکه این لوازم اموال موقوفه هستند، تلاش می‌شود تا تعمیر و دوباره احیا شوند و در صورتی که تعمیر نشوند، از قطعات آن‌ها برای سایر لوازم استفاده می‌شود.

تعمیر صندلی‌های نذری

هر کارگاهی در این بخش برای خود استادی دارد. در بخش صندلی چرخ‌دار هم مهدی نظری سی‌وهفت‌ساله یکی از افرادی است که از صفر تا صد صندلی‌های چرخ‌دار سرش می‌شود: این صندلی‌ها را که می‌بینید یا نذر مردم است یا به‌وسیله آستان قدس خریداری شده است و کار ما در اینجا تنها تعمیر صندلی‌ها نیست؛ بلکه کلیه امور از شماره‌زنی صندلی‌ها گرفته تا تعویض تشک صندلی، زیردستی، رکاب، بلبرینگ و... را شامل می‌شود.

نظری توضیح می‌دهد: از مرحله‌ای که صندلی معیوب را برای تعمیر به اینجا می‌آورند تا زمانی که عیب رفع می‌شود و آماده تحویل به خدام و زائرین می‌شود، بین یک تا ۸ ساعت زمان می‌برد و تمام این امور را ۲ نیروی ثابت و ۸ نیروی افتخاری انجام می‌دهند که وظیفه انجام صفر تا صد تعمیرات صندلی را برعهده دارند.

او ادامه می‌دهد: گاهی یک صندلی چندین‌بار در هفته تعمیر می‌شود و تا جایی که امکان دارد، صندلی احیا و عیب رفع می‌شود، اما اگر عمر مفید آن تمام شود، مجبوریم برای اینکه نهایت استفاده را کرده باشیم از لوازم جانبی آن از قبیل رکاب و بلبرینگ و... استفاده و سپس اسقاطش کنیم.